ABCD खबर

कृष्ण प्रजापति
निर्वाचन आयोगं निर्वाचन घोषणा यायेधुंका थुखे थीथी राजनीतिक पार्टीया नेता कार्यकर्तातय्सं ब्यापक रुपं निर्वाचन आचार संहिताया उल्लंघन यानाच्वंगु दु । छगू ला निर्वाचन आयोगं आचार संहिता लागू याये धुंक जक निर्वाचनया तिथिमिति घोषणा यायेमाःगु खः । मेखे न्हापांखुसि यदि थःगु पदय् च्वनाः निर्वाचनय् ल्वात धाःसा पदया दुरुपयोग जुयाः मेपिं उम्मेदवारतय्त लिच्वः लायेफु धासें निर्वाचन आयोगं आः वइगु स्थानीय निर्वाचनय् ब्वति काइपिसं थःगु राजनीतिक पद त्वतेमाःगु आचार संहिताय् न्ह्यथंगु खः । उकिं यानाः आपालं सक्रिय राजनीतिइ लगे जुयाच्वंपिंत मछिंक बिल । धाये कि छगू पदय् च्वनाः हाकनं उगु पद ताके यायेगु जूसां उगु आचार संहिताया कारणं मछिक बिल । मेखे थःगु पद मफुनिगु इलय् राजीनामा बियाः ज्या यायेबलय् जनतां सेवा काये मखनीगु जक मखु कि उकिं यानाः राजनीतिक पदया तकं दुरुपयोग जुइगु सम्भावना तकं ब्वलना बिल । थुकिं यानाः उकिया विरोधय् मुद्दा तयाः खारेज याकल ।
    थथे छगू कथं निर्वाचन आयोगं ज्या यायेगु काइदा मसिउगु कारणं नं दल व राजनीतिक कार्यकर्तातय्त अन्यौलय् लाका ब्यूगु खनेदु । निर्वाचन आयोगं आः नकतिनि निर्वाचन आचार संहिता २०७८ लागू याःगु दु । थ्वहे आचार संहिता कथं आः वइगु निर्वाचन जुइगु जूगुलिं नं मनूत आँटे चाये मायेका बिउगु दु । उकि प्रतिवद्धता प्वंकेगु निंतिं फुक्कं राजनीतिक पार्टीतय्त सःतातःगु खः । तर अध्यक्ष व उपाध्यक्ष सःतातःगु उगु बैठकय् आपालं राजनीतिक पार्टीत सहभागी मजुल । उगु बैठकय् निर्वाचन आयोगया प्रमुख निर्वाचन आयुक्त दिनेश थपलियां राजनीतिक पार्टीतपाखें लिखित सुझाब सहितया आचारसंहिता लागू जुइधुंकूगु अवस्थाय् राजनीतिक दलतय्त उगु आचारसंहिताया हुबहु पालना यायेत धाल ।
    तर सुं स्वयां सुं कमी मजुइगु झीगु थेंज्याःगु देसय् बल्लाम्हेसिया नी धइथें आयोगया आयुक्त रामप्रसाद ज्ञवालीं स्थानीय तहया जनप्रतिनिधिं नं राजीनामा बिइमाःगु यानाः सर्वोच्च अदालतं आदेश जारी याःगु कारणं नं सुविधा कयाच्वंपिं पदाधिकारीतय् हकय् उम्मेदवारी खारेज जुइफुगु तकया ख्याच्वः बियादीगु खँ सार्वजनिक जुइधुंकूगु दु । पत्रकारतय्सं थ्वहे मामला न्ह्यःने वयाच्वंगु इलय् सम्वन्धित पालिकाय् बेरुजू दुपिं ठेकेदारतय्सं उगु पालिकाय् उम्मेदवार बिइ मजिउगु खँ न्ह्यथनातःगु दु । आयोगं थी थी राजनीतिक दलया प्रतिनिधितय्त आचारसंहिता प्रतिवद्धता पत्रय् सही याः धकाः दबाब सुरु जुइवं उमिसं नं उकिया प्रतिकार यानाः प्रधानमन्त्री व शासक दलया नेतात राज्यकोषया दुरुपयोग यानाः हेलिकोप्टरं चुनाव प्रचार यायेगु ज्याय् संलग्न जूवंगु खँ नं न्ह्यथनातःगु दु । आचार संहिताया थप उल्लंघन जूगु घटना धाःसा निर्वाचन घोषणा जुइधुंकाः सनिलय् थःगु थासय् सभा यानाः निर्वाचित जुइपिनि नां सार्वजनिक यायेत्यंगु दु ।
    जब जब झीथाय् निर्वाचनया गतिविधि सुरु जुइ, अब्ले निर्वाचन आचारसंहिता उल्लंघनया घटना अनेक थरीया दइ । उकि मध्ये गुलिं ला हिसात्मक प्रणाली नालीपिं नं दु । आचारसंहिता नेपाली जुयाः पालना याये माःगु अवस्था ब्वलंगु दु । थ्वहे झ्वलय् उमिसं बाध्यताबस पालना यायेमाःगु उगु आचारसंहितायात नं अनेक कथं छलछाम यानाच्वनी । थ्व झीगु राजनीतिक नैतिकताया कमजोरी नं खः । न्हापा न्हापा भित्ता भित्ताय् आखः च्वयाः अंग फुक्कं रंगीन यानाः प्रचार प्रसार याये दुगु थासय् आः अथे मेपिनि मयेकं अंगलय् थः यत्थें च्वये दइमखु धकाः आचारसंहिता जारी जुल । नापं लिपा लिपा वनाः गुगुं नं निर्वाचनय् ब्वति काइगु दलं सरकारं क्वछिनाबिउगु दां स्वयां अप्वः खर्च याये मदइगु कथं आचारसंहिता जारी जुल । आः नं थ्व आचारसंहिताया बुंदाया आपालं राजनीतिक दलं मयेयकु ।
    राजनीतिक दलतय्सं राजनीतिक निर्णय यानाः निर्वाचनय् ब्वति कायेत वनीगु इलय् नं थथे थीथी कथंया खँत पालना यायेमाःगु जुइगु आः तकं छुं नं कथंया राजनीतिक पार्टीतय्सं निर्वाध रुपं थः यत्थें निर्वाचनय् ब्वति काये मखनीगु परिपातिया विकास जूवंगु दु । थ्व धइगु त्याइम्ह नं बुइम्ह नं छगू हे कथं राजनीतिक नैतिकताय् म्वायेत बाध्य जूगु दु । थ्व ल्याखं तःधंगु राजनीतिक पार्टी वा चिधंगु राजनीतिक पार्टीतय्सं थःपिनि निर्वाचन आचार संहिताय पालना यायेमाःगु जुइवं थः घमण्डं चूर जुयेगु पारिपातिया अन्त जूगु तायेकेमाः । मखुत धाःसा ला फुम्हेसिनं फुथें थन निर्वाचन याये म्वायेक नं त्याः बू अलग्ग यायेगु पारिपाति विकास जुइफु । थ्व धइगु जिम्मेवार राजनीतिक पार्टीतय्सं जनतायात हेवाय् चवाय् याये दइमखु धइगु छगू मान्यतायात कायम यायेगु निंतिं दयेकातःगु नियम खः ।
    थ्वहे झ्वलय् थुगुसी बैशाख ३० गते जुइगु स्थानीय निर्वाचनया लागिं नं आपालं आपा निर्वाचन आचारसंहिताया खँ पिहां वयाच्वंगु दु । गुलिं न्हापा न्हापाया निर्वाचन आचारसंहितायात सुधार यायेमाःगु खँ पिहां वयाच्वंगु दुसा गुलिं राजनीतिक पार्टीतय्सं न्हू न्हूगु नियम दयेका लागू याये हथाय् जुइधुंकूगु खँ नं धयाच्वंगु दु । गुलिं न्हूगु राजनीतिक पार्टीतय्सं ला फुक्कं राजनीतिक पार्टीतय्त निर्वाचनया लागिं अलग्ग हे चिं दयेकेमाःगु खँ नं पित हयाच्वंगु दु । नेपालय् पुलांगु राजनीतिक दलत धायेवं थन नेकपा एमाले, माले, मसाले व नेपाली कांग्रेसयात जक नालातःगु दु । थ्वयां न्हापा जन्म जूगु राजनीतिक पार्टीत निर्वाचनय् न्ह्यःने वये मफुगु कारणं उमित उलि च्वन्ह्याःगु थाय् बियातःगु मदु । थ्वहे झ्वलय् १९९७ सालं बिद्रोह याये धुंकूगु प्रजा परिषद व नेपाली राष्टिय कांग्रेस थेंज्याःगु पार्टीतय्गु अस्तित्व मालेगु ज्यानं जुयाच्वंगु दु । थ्व झ्वलय् थीथी राजनीतिक पार्टी व जनवर्गीय संगठनया दथुइ जुइगु निर्वाचन आचारसंहितायात हाकनं छक्वः पुनराबृत्ति यायेमाःगु वा विचाः यायेमाःगु अवस्था ब्वलंगु दु ।
    झीथाय् निर्वाचन नं छगू कथं कमे याना नयेगु ज्या थें याइपिं दु । गुलिं राजनीतिक नेतातय्सं उकियात थःगु अनुकूल छ्यलेत स्वयाच्वंगु दु । निर्वाचनय् ब्वति कायेगु व ताके लात धाःसा उगु पद मिया नं ध्यबा कमे यायेगु ज्या याइपिं तकं दु । उकिं उमित निर्वाचन ला दँय्दसं जूसां छुं पाइ मखु । तर प्यदँय् वा न्यादँय् छक्व जुइगु निर्वाचनयात जनताया हीतया लागिं सदुपयोग याइपिसं नं थ्व इलय् राजनीतिक सुभबुझ पूर्वक चुनावय् ब्वति कयाच्वंगु स्वःगु दु । उमिगु सुरक्षा व राजनीतिक हक अधिकारयात समेत ध्यानय् तया सरकारं लागू यानातःगु आचारसंहिताया पूर्ण पालना याना जूसां थन इलय् निर्वाचन क्वचायेके फयेकेमाःगु अवस्था ब्वलंकेमाः ।  


...