ABCD खबर

About us
Login

Post Date 2021-08-08 10:36:16

सुनिल सापकोटा

यो कोरोनाकालमा विगत केहि महिना देखि बिशेष गरि मेरा दुई जाना ज्ञानी मित्रहरु सङ भौतिकवाद र अध्यात्मवाद अन्तर्गतका बिबिध विषयहरुमा मेसेन्जर बाट मेरो निकै कुराकानी हुने गर्छ । यसै क्रममा अहिले हाम्रो सामु बिश्वभरी समस्याको रुपमा देखापरेको कोरोनाको भयावह स्थिती के हो ? यो इश्वरीय घटना हो कि परिस्थितिको उपज ? यी कुराहरु पनि वहाँहरु सङ हुने गर्छ । अरु विभिन्न विषयहरुमा पनि मेरो कुराहरु हुने गर्छ ।

यहि कुरा लाई बिचार गरेर हेर्दा बिगतका कैयौं दशकहरुमा दार्शनिकहरु पनि दुई खेमा मा बिभाजित भएको देख्छु ।
एउटा खेमा “ बिश्व चेतनाको उपज हो “ भनेर मान्ने – प्रत्ययवादी (आइडियलिज्म) र अर्को “ चेतना लाई भौतिक बिश्वको या प्रकृतिको उपज मान्ने “ – भौतिकवादी । जबसम्म समाजमा बैज्ञानिक दृस्टिकोणको बिकाश भएको थिएन, तबसम्म भौतिकवादीको महत्व थिएन । उनिहरुको कुरा कसैले पनि सुन्दैनन थिए , मान्दैनन् पनि थिए। तर आज भौतिकवादीहरुको पनि कुरा सुन्नु पर्छ , उनिहरुको पनि आज ठूलो महत्व छ , भन्ने मलाइ लाग्छ।

अचेल म कतिपय ठाउंँमा हिन्दू धर्म,संस्कृति वा परम्पराको रक्षाको नाउँमा बैज्ञानिकहरुले यो ठिक छैन भनी कतिपय कुराहरु प्रमाणित भइ बे– ठिक हो भन्दा पनि यो त अंग्रेजÞहरुको चाल हो । हाम्रो पूर्वीय वैदिक धर्म दर्शन र संस्कृति लाई समाप्त गर्ने बिचारधारा हो भनी, शिर न पुच्छरको बे – तुकको तर्कहरु छेडि बहस गरेको देख्छु।अनि मलाइ उदेक लाग्छ ।
मलाइ लाग्छ , दर्शनले तपाइँ सङ प्रश्न गर्न पाउनु पर्छ । त्यस्मा प्रश्न गर्न पाउनु पर्छ कि तपाइँ परिस्थितिहरु लाई समाजको उपज मान्नु हुन्छ कि भाग्यको उपज ? तपाइँ आफ्नो र समाजको समस्याहरुको समाधान यहि जगतमा खोज्नु हुन्छ कि, पारलौकिक जगतमा ? दर्शन समय सापेक्ष हुनु पर्छ भन्ने मलाइ लाग्छ । समस्याहरुको समाधान यहि जगतमा खोज्नु पर्छ ।

अन्त्यमा , दर्शनको केन्द्र बिन्दु यहि होला भन्ने मलाई लाग्छ । यहि प्रश्नहरुमा मेरो बिचारहरु अचेल केन्द्रीत भएको छ । मलाइ अचेल मस्तिष्कको सत्ता नै ठूलो हो भन्ने लाग्न थालेको छ ।

...